Περί «αμαρτωλού», «σπάταλου» ευρωπαϊκού Νότου, και «ηθικού», «συνετού» Βορρά,

Οι ασφυκτικές γερμανικές πιέσεις για τη συρρίκνωση του «υπερδιογκωμένου» κυπριακού τραπεζικού τομέα, τον τερματισμό του «ξεπλύματος βρόμικου (ρωσικού) χρήματος» και την υιοθέτηση ενός νέου, λελογισμένου και «ηθικά αποδεκτού» οικονομικού μοντέλου από τη Μεγαλόνησο, παραπέμπει σε ένα παρελθόν, όχι και τόσο μακρινό, το οποίο η «ηθικώς άσπιλη» Γερμανία επιμένει να αγνοεί: αυτό της υπερέκθεσης των γερμανικών τραπεζών στα τοξικά, όπως αποδείχθηκε, ομόλογα της «ευρωπαϊκής περιφέρειας», αλλά και άλλα προϊόντα αμφιλεγόμενης αξιοπιστίας- και τον τρόπο απεμπλοκής τους από αυτά.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε άρθρο του με ημερομηνία 24 Μαΐου του 2012 και τίτλο «Ε, Γερμανία, έχεις κι εσύ ένα πακέτο διάσωσης» («Ηey Germany: You Got a Bailout Too»), το αμερικανικό πρακτορείο Bloomberg, παρά τη ρητορική που επικράτησε περί «αμαρτωλού», «σπάταλου» ευρωπαϊκού Νότου και «ηθικού», «συνετού» Βορρά, αυτές που στηρίχθηκαν- και ουσιαστικώς διεσώθησαν- από τα πακέτα στήριξης που δόθηκαν στην «ευρωπαϊκή περιφέρεια» ήταν οι γερμανικές τράπεζες. Η έκθεση των τελευταίων σε τοξικά ομόλογα της συγκεκριμένης περιοχής, δεν ήταν μόνο υπερβολική: ξεπερνούσε τα συνολικά αποθεματικά τους, με αποτέλεσμα να απειλείται άμεσα η επιβίωσή τους.

Στα 545 δισ. ευρώ οι απαιτήσεις των Γερμανικών τραπεζών το 2009

Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), έως τον Δεκέμβριο του 2009, οι γερμανικές τράπεζες είχαν σωρεύσει μελλοντικές απαιτήσεις πληρωμών σε Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία, ύψους 704 δισ. δολαρίων (545 δισ. ευρώ)- ποσό το οποίο υπερέβαινε το συνολικό τους κεφάλαιο.

 «Με άλλα λόγια», όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά το Bloomberg, «δάνεισαν πολύ περισσότερα απ’ όσα μπορούσαν να διαθέσουν».

Η στήριξη των συγκεκριμένων χωρών μέσω Ευρωπαϊκής Ενωσης και Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπως υπογραμμίζει το Bloomberg, έδωσε ουσιαστικά τη δυνατότητα στη Γερμανία να «επαναπατρίσει» κεφάλαια τα οποία, σε περίπτωση κατάρρευσής τους, θα έχαναν οι ίδιες οι γερμανικές τράπεζες, οι οποίες θα έπρεπε ακολούθως να διασωθούν με χρήματα των γερμανών φορολογουμένων.

 Πώς έγινε η στήριξη των γερμανικών τραπεζών

Σε αντίθεση με τη βοήθεια που δόθηκε στην Ελλάδα, η στήριξη των γερμανικών τραπεζών έγινε αυτομάτως, στο πλαίσιο των δομών και των λειτουργιών της νομισματικής ένωσης.

Πώς έγινε αυτό; Όταν οι γερμανικές τράπεζες απέσυραν κεφάλαια από την Ελλάδα, οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της ευρωζώνης αντιστάθμισαν συλλογικά τις εκροές με δάνεια που παραχώρησαν προς την Τράπεζα της Ελλάδος. Τα συγκεκριμένα δάνεια ενεγράφησαν στον ισολογισμό της Bundesbank, της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας, ως μελλοντικές απαιτήσεις κατά του υπολοίπου της ευρωζώνης. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός διευκόλυνε τις γερμανικές τράπεζες απαλλαγούν από τις θέσεις τις οποίες κατείχαν.

Με ποιο τρόπο; Αντίθετα από τις απαιτήσεις των ιδιωτικών τραπεζών, οι απαιτήσεις της Bundesbank, καθιστούσαν τη Γερμανία εν μέρει μόνο υπεύθυνη γι’ αυτές. Με άλλα λόγια, αν η Ελλάδα, για παράδειγμα, κήρυσσε  χρεοκοπία, οι ζημίες θα μοιράζονταν από κοινού σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης, αναλόγως με το μερίδιο που κατείχαν στην ΕΚΤ. Το μερίδιο της Γερμανίας θα ανερχόταν στο 28%. Εν ολίγοις, τα τελευταία χρόνια πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά μία μεταφορά του κινδύνου που είχε καταγραφεί στους ισολογισμούς των γερμανικών τραπεζών στους φορολογουμένους όλης της ευρωζώνης.

Το πόσο ακριβώς επωφελήθηκε η Γερμανία είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Ενδεικτικό ενδεχομένως δείκτη αποτελούν τα κεφάλαια που απέσυραν οι γερμανικές τράπεζες από άλλες χώρες της ευρωζώνης, από το ξέσπασμα της κρίσης. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, από το Δεκέμβριο του 2009, έως τα τέλη του 2011, οι τράπεζες της Γερμανίας απέσυραν μαζικά κεφάλαια ύψους 353 δισ. δολαρίων (273 δισ. ευρώ)...

Σε αντιδιαστολή, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Bloomberg, το συνολικό ποσό των δανείων προς την Ελλάδα από το μηχανισμό στήριξης ανήλθε στα 340 δισ. ευρώ, εκ των οποίων, μόλις 15 δισ. ευρώ προέρχονται απευθείας από τη Γερμανία.  

Το «αμαρτωλό» παρελθόν των γερμανικών τραπεζών...

Οι πρόσφατες «αμαρτίες» ωστόσο των γερμανικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων δεν αρχίζουν, ούτε τελειώνουν ενδεχομένως, στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Ξεκινούν από το σκάσιμο της αμερικανικής «φούσκας» των ενυπόθηκων δανείων, με την Deutsche Bank να εμπλέκεται άμεσα, πλασάροντας στους πελάτες της «τοξικά» προϊόντα, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στη Γερμανία, έχοντας πλήρη γνώση ότι οι τελευταίοι θα έχαναν χρήματα. Για τις συγκεκριμένες ενέργειες εξάλλου, η συγκεκριμένη τράπεζα καταδικάστηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας το 2011...

Αίσθηση είχε προκαλέσει εξάλλου η διαρροή στο γερμανικό Τύπο και συγκεκριμένα στην εφημερίδα Süddeutsche Zeitung  το 2009 απόρρητης έκθεσης του αρμόδιου εποπτικού φορά BaFin, σύμφωνα με την οποία το ύψος των τοξικών προϊόντων που κατείχαν οι γερμανικές τράπεζες ξεπερνούσε τα 800 δισ. ευρώ.

Ο μακρύς κατάλογος διάσωσης των γερμανικών τραπεζών...

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι τράπεζες της Γερμανίας που χρειάστηκαν ενίσχυση προκειμένου να μπορέσουν να επιβιώσουν δεν είναι λίγες.

Αναλυτικά: η Hypo Real Estate κατάφερε να διασωθεί χάρη στην «ενίσχυσή» της με κεφάλαια ύψους 100 δισ. ευρώ, ενώ το 2009 κρατικοποιήθηκε σε ποσοστό 90%, η Industriebank (IKB) διασώθηκε με κεφάλαια ύψους 10 δισ. ευρώ, οι γερμανικές περιφερειακές τράπεζες (Landesbank), όπως η Baden-Wurttemberg, η West και η Sanchen, έλαβαν 150 δισ. ευρώ, ενώ η Dresdner Bank, δεύτερη σε μέγεθος τράπεζα της Γερμανίας, χρεοκόπησε και απορροφήθηκε από την Commerzbank, η οποία με τη σειρά της έλαβε ενίσχυση ύψους 100 δισ. ευρώ...

Πιο πρόσφατη ενδεχομένως πράξη στο σάγκα των σκανδάλων που σκιάζουν τον γερμανικό τραπεζικό τομέα αποτελεί η υπόθεση χειραγώγησης των διατραπεζικών επιτοκίων euribor και libor, βασικός πρωταγωνιστής του οποίου είναι, μαζί με την Credit Swiss, την ελβετική UBS, τις βρετανικές Lloyds και Royal Bank of Scotland (οι οποίες έχουν εθνικοποιηθεί σε ποσοστό 40% και 80% αντίστοιχα), η γερμανική Deutsche Bank…

ΒΗΜΑ