Να γιατί άλλαξαν τον Νικολούδη.

Θέλετε να πάρετε δάνειο εκατομμυρίων και να το αποπληρώσετε με τη μέθοδο του «balloon payment»; Τότε είστε άτυχοι διότι η Αγροτική Τράπεζα δυστυχώς έκλεισε και μάλλον θα πρέπει να το αποπληρώσετε κανονικά. Δεν πρόκειται για αστείο αλλά για μία από τις ευφάνταστες μεθόδους που σκαρφίστηκαν στην Αγροτική Τράπεζα προκειμένου να δώσουν την δυνατότητα σε «κακούς» αποπληρωτές να αποπληρώσουν τα δάνειά τους. Με τη μόνη διαφορά ότι η μέθοδος αποπληρωμής ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκή για τον οφειλέτη αλλά όχι για την Τράπεζα.

Η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος, ιδρύθηκε το 1929 με έδρα την Αθήνα. Επρόκειτο για «αυτόνομο τραπεζικό οργανισμό», ο οποίος είχε κοινωφελή χαρακτήρα. Στον ιδρυτικό της νόμο αναφέρονταν χαρακτηριστικά πως κύριος σκοπός της Τράπεζας ήταν η άσκηση αγροτική πίστης σε συνεργασία με το κράτος. Για δεκαετίες ολόκληρες συνέβαλλε στην άσκηση αγροτικής πολιτικής. Ήταν το αποκούμπι των αγροτών στους οποίους παρείχε μία σειρά από διευκολύνσεις που καμία άλλη Τράπεζα, δεν υπήρχε περίπτωση να παρέχει ποτέ. Όπως για παράδειγμα τα χαμηλότοκα δάνεια που παρείχε προς τον αγροτικό κόσμο της χώρας.

Ο κοινωνικός της ρόλος ωστόσο ήταν μόνο η μία πτυχή που είχε να κάνει με τη λειτουργία της. Η δεύτερη πτυχή και η πιο «σκοτεινή» ήταν αυτή για τον τρόπο που λειτούργησε με τις ευλογίες πολιτικών προσώπων και που είχε σαν αποτέλεσμα να χρεωθεί η Τράπεζα με δισεκατομμύρια ευρώ. Η Τράπεζα των αγροτών για πολλά χρόνια λειτούργησε ως ο «κουμπαράς» του πολιτικού συστήματος. ΠΑΣΟΚ και ΝΔ έλαβαν από την ΑΤΕ δάνεια εκατομμυρίων ευρώ, υποθηκεύοντας χρήματα από μελλοντικές κρατικές επιχορηγήσεις, την ίδια ώρα που δόθηκαν δάνεια δισεκατομμυρίων ευρώ σε γνωστούς και φίλους, δίχως τις ανάλογες εγγυήσεις, καταπατώντας κάθε έννοια υγιούς τραπεζικής λειτουργίας.

Τα δάνεια

Τον περασμένο Αύγουστο μία ανακοίνωση του μέχρι πρότινος υπουργού Επικρατείας για την καταπολέμηση της Διαφθοράς, Παναγιώτη Νικολούδη για την ΑΤΕ, τάραξε τα λιμνάζοντα νερά. Ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου και ένας άνθρωπος με μακρά θητεία στην Αρχή για την Καταπολέμηση του μαύρου χρήματος, έκανε λόγο για δάνεια 5 δισ. ευρώ περίπου τα οποία είχαν δοθεί σε 1.300 περίπου περιπτώσεις. Επρόκειτο για δάνεια τα οποία χορηγήθηκαν σε φυσικά αλλά και νομικά πρόσωπα από το 2000 μέχρι και το 2012 περίπου. Τις εποχές δηλαδή των «παχιών αγελάδων», όταν και κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί το τι θα επακολουθούσε στη συνέχεια. Σημαντική λεπτομέρεια; Το ποσό των 5 δισ. ευρώ ήταν καθαρό ποσό που εκταμιεύτηκε από την Τράπεζα, δίχως να υπολογίσει κανείς τα χρήματα τα οποία χάθηκαν εξαιτίας των τόκων.

Στη λίστα Νικολούδη συγκαταλέγονται περιπτώσεις δανείων ύψους 35, 60 ή ακόμη και 105 εκατομμυρίων ευρώ τα οποία δόθηκαν κατά περίπτωση. Επιχειρηματίες, αγροτικοί συνεταιρισμοί ακόμη και ΜΜΕ, κατάφερναν να δανειοδοτούνται από τον «κουμπαρά» της ΑΤΕ, δίχως να πληρούν τις προϋποθέσεις και κανένα κριτήριο. Με λίγα λόγια τα ίδια φυσικά αλλά και νομικά πρόσωπα δεν υπήρχε περίπτωση να λάβουν ποτέ τα δάνεια αυτά από οποιαδήποτε ιδιωτική τράπεζα με βάση τα οικονομικά τους δεδομένα.

Οι παρεμβάσεις

Σε πολλές περιπτώσεις, προκειμένου να δοθούν τα δάνεια φέρονται να υπήρξαν άνωθεν παρεμβάσεις. Ίσως σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και πολιτικών προσώπων τα οποία παρενέβαιναν προκειμένου να εξηγήσουν την εκλογική τους πελατεία. Κάτι το οποίο θα δείξει η έρευνα των δικαστικών αρχών.

Τα δάνεια χορηγούνταν με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου. Οι υπεύθυνοι της τράπεζας ωστόσο αντί να παρακολουθούν την εξέλιξη του δανείου για το αν αποπληρωνόταν κανονικά ή όχι δεν έπραξαν τίποτα.

Ο αγροτικός συνεταιρισμός και ο επιχειρηματίας

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, δανειοδότησης που εγείρει πολλά ερωτηματικά είναι και αυτό αγροτικού συνεταιρισμού, ο οποίος έλαβε δάνειο ύψους 105 εκατ. ευρώ. Ένα ποσό που σε καμία των περιπτώσεων δεν υπήρχε περίπτωση να ληφθεί εάν ο συνεταιρισμός απευθυνόταν σε κάποια ιδιωτική τράπεζα, με βάση τα οικονομικά του δεδομένα. Το που πήγαν τα χρήματα του δάνειου είναι κάτι που κανείς δεν γνωρίζει και που σίγουρα θα ερευνήσουν οι δικαστικές και εισαγγελικές αρχές της χώρας.

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και αυτό επιχειρηματία ο οποίος έλαβε δάνειο ύψους 35 εκατ. ευρώ. Ο επιχειρηματίας επισκέφτηκε κάποιο υποκατάστημα της ΑΤΕ και ζήτησε να λάβει το συγκεκριμένο δάνειο, απαιτώντας μάλιστα να εγκριθεί την ίδια ημέρα. Οι υπεύθυνοι της τράπεζας του εξήγησαν ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί, ο ίδιος όμως επέμενε. Τελικά το δάνειο εγκρίθηκε. Κάποιοι υψηλά ιστάμενοι είχαν φροντίσει να παρέμβουν και πάλι.

Η μέθοδος του «balloon payment»

Μία ακόμη πτυχή του σκανδάλου που αφορά την ΑΤΕ και έφερε στο φως η έρευνα του κ. Νικολούδη ήταν και αυτή που είχε να κάνει με τον τρόπο που δόθηκαν διευκολύνσεις σε ορισμένους να αποπληρώσουν τα δάνεια τους. Ή μάλλον τα «θαλασσοδάνειά» . Το «τρικ» ήταν αυτό του «balloon payment» και ήταν αρκετά ευφυές αλλά καθόλου επικερδές για την ΑΤΕ.

Όσοι από τους δανειοδοτηθέντες είχαν λάβει δάνειο για παράδειγμα τη τετραετία 2000 – 2004 και δεν είχαν αποπληρώσει παρά μόνο ελάχιστα, ερχόταν σε διακανονισμό με την ΑΤΕ. Η Τράπεζα τους έδινε τη δυνατότητα να αποπληρώσουν ένα μικρό μέρος του δανείου τα επόμενα τρία ή τέσσερα χρόνια και μετά η πληρωμή σταματούσε. Ο οφειλέτης μπορούσε να αποπληρώσει το υπόλοιπο του δανείου του μετά το 2017 για παράδειγμα. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο φαινόταν ότι αποπληρώνει κανονικά τις οφειλές του, αλλά και ότι η Τράπεζα ναι μεν είχε εκκρεμότητες από δάνεια που βρισκόταν στο «κόκκινο», αλλά είχαν γίνει κινήσεις για να ρυθμιστούν.

Τα κόμματα

Οι υπέρογκες και πέρα από κάθε λογική δανειοδοτήσεις δεν ήταν όμως το μόνο μελανό σημείο στην όλη ιστορία. Η ΑΤΕ εκτός από τα «θαλασσοδάνεια» των δισεκατομμυρίων τα οποία έδωσε σε γνωστούς και φίλους, λειτούργησε ως ο οικονομικός αιμοδότης των δύο μεγάλων κομμάτων εξουσίας, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Ή αλλιώς ο «κουμπαράς» τους. Τα δύο κόμματα έλαβαν δάνεια ύψους εκατομμυρίων ευρώ, με μόνη υποθήκη την εκταμίευση χρημάτων από μελλοντικές επιχορηγήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό. Μια πρακτική η οποία όχι απλά δεν συνάδει με την τραπεζική δεοντολογία αλλά ξεπερνά και κάθε φαντασία.

Τα δύο κόμματα φέρονται να έλαβαν συνολικά περί τα 220 εκατ. ευρώ ως δανειοδοτήσεις μέχρι και το 2011. Χρήματα που χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να καλύψουν πανάκριβες προεκλογικές εκστρατείες και όχι μόνο και τα οποία ουδέποτε αποπληρώθηκαν. Η υπόθεση έλαβε επίσης το δρόμο για τη Δικαιοσύνη έπειτα από μηνυτήρια αναφορά που κατέθεσε ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Φορολογουμένων, Γιάννης Σιάτρας το 2012.

Σε κάθε περίπτωση το σκάνδαλο της ΑΤΕ αποτελεί ίσως ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα των τελευταίων ετών. Μία υπόθεση η οποία δείχνει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο πως λειτούργησε το μεταπολιτευτικό πολιτικό σύστημα απέναντι στα χρήματα του έλληνα φορολογουμένου. Τα όσα έχουν συμβεί βρίσκονται πλέον από αντικείμενο διερεύνησης από την Δικαιοσύνη και τα αποτελέσματά της αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον. Ιδιαίτερα που στην περίπτωση αποδειχθεί τελικά η καθαρή εμπλοκή πολιτικών προσώπων.