Τρίτη 13 Ιανουαρίου 2009

INTERNATIONAL CRISIS GROUP

Ευρώπη Ενημέρωση N ° 52
12 January 2009 12 Ιανουαρίου 2009

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Η Μακεδονία είναι μια σχετική επιτυχία σε μια περιοχή «σημαδεμένη» από κράτη με ανεπίλυτα εδαφικά ζητήματα. Με Διεθνή συμμετοχή, από το 2001 με μια συγκρουσιακή εξέγερση των αλβανοφώνων, με πρόοδο όσον αφορά την ενσωμάτωση των Αλβανών στην πολιτική ζωή. Αυτά έχουν «υποστηριχθεί» και από την υπόσχεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και της ένταξης της στο ΝΑΤΟ. Είναι ο στόχος που ενώνουν τους εθνικά Μακεδόνες και Αλβανούς. Η είσοδος στο ΝΑΤΟ / ήταν στρατηγική της ΕΕ για τη σταθεροποίηση της Μακεδονίας και της περιοχής μέσω της διεύρυνσης αλλά αυτά αναβληθήκαν το 2008 λόγω διαφοράς με την Ελλάδα για την ονομασία της χώρας. Ζητεί από την Αθήνα, να απεμπολήσει μέρος της Ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και αυτό συνεπάγεται ως αξίωση κατά της Ελλάδας (βόρεια επαρχία) Στην σύνοδο κορυφής η ΑΘΗΝΑ «μπλοκάρε» την Μακεδονική ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ μέχρι τις ενταξιακές συνομιλίες. Το θέμα έχει «ανατεθεί» σε τρίτους, η διαφορά αυτή «αγγίζει» ιδιαίτερα την Μακεδονία, με σοβαρές περιφερειακές επιπτώσεις. Τα μέρη πρέπει να «ξαναφτιάξουν» κλίμα εμπιστοσύνης? Τα κράτη μέλη πρέπει να πιέσουν για συμβιβασμό, ιδιαίτερα την Ελλάδα. να σεβαστεί τη δέσμευσή της και να μην εμποδίσουν τα Σκόπια στους διεθνείς οργανισμούς. Οι προσπάθειες για να ξεπεραστεί η διαφορά στο όνομα μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών έχουν μείνει άκαρπες για πάνω από μια δεκαετία. Το Crisis Group υποστήριξε στην έκθεσή του τον Δεκέμβριο του 2001 ότι η επίλυση του θέματος ήταν ζωτικής σημασίας, προκειμένου να υποστηριχθούν οι Μακεδόνες. Η εύθραυστη έννοια της ταυτότητας, αμφισβητείται από τρεις γειτονικές χώρες: Ελλάδα, η οποία αμφισβητεί το όνομα της χώρας? Η Βουλγαρία, η οποία έχει αμφισβητήσει η ύπαρξη του ενός Μακεδονικού έθνους ή γλώσσα? και η Σερβία, η οποία αμφισβητεί την αυτονομία της Μακεδονικής Εκκλησίας. Η αίσθηση ταυτότητας έχει ακόμη αμφισβητηθεί από τις απαραίτητες παραχωρήσεις που έχουν γίνει σύμφωνα με τους συμπατριώτες τους στην συμφωνία-πλαισίου της Οχρίδας που ολοκληρώθηκε το 2001 έτος σύγκρουσης. Όλα αυτά θέλουν να μετατρέψουν τη χώρα σε μια "κατάσταση του πολίτη", με την ενίσχυση των δικαιωμάτων των Αλβανών και άλλων εθνικών μειονοτήτων, αλλά και στην ουσία του χαλαρού ως πατρίδα, του Μακεδονικού λαού. Το 2001 Ομάδας Κρίσης πρότεινε έναν συμβιβασμό, βάσει του οποίου το όνομα "Republika Makedonija", στο Μακεδονικό θέμα θα πρέπει να χρησιμοποιείται από τα Ηνωμένα Έθνη και όλες τις άλλες διεθνείς οργανώσεις και να αναγνωριστεί από το ΝΑΤΟ και τα κράτη μέλη της ΕΕ και άλλων. Σήμερα η Ελλάδα έχει απορρίψει την εκ προτέρων στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ..εισδοχη της Μακεδονίας. Χορηγήθηκε το καθεστώς του υποψήφιας για ένταξη στην ΕΕ το 2005, αλλά χωρίς ημερομηνία για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Μέχρι το 2008 είχε εκπληρώσει τα κριτήρια για την είσοδο του ΝΑΤΟ, αλλά δεν εξέδωθει πρόσκληση ένταξης. Από την Ελλάδα ήταν το ζήτημα του ονόματος, της μη έναρξης των ενταξιακών συνομιλιών της ΕΕ η δικαιολογία ήταν ότι καθυστέρησε λόγω της αδυναμίας της χώρας να πληρεί τα σημεία αναφοράς που καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συγκεκριμένα, σοβαρές ελλείψεις που ήρθαν στο φως στις εκλογές του Ιουνίου του 2008 θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με τις εκλογές του 2009.

. Παρά τη σημαντική πρόοδο, η συμφωνία της Οχρίδας, δεν έχει εφαρμοστεί πλήρως. Inter-εθνοτικές εντάσεις και κίνδυνος αστάθειας παραμένουν. Το περιφερειακό περιβάλλον είναι εύθραυστο και οι πιθανότητες το Κοσσυφοπέδιο να έχει αποσταθεροποιητική επίδραση στην ΠΓΔΜ, όπως έκανε το 2001, συνεχίζεται. Η αόριστη καθυστέρηση προς είσοδο στο ΝΑΤΟ και η ένταξή της στην ΕΕ, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν αυτό που έχει επιτευχθεί για τη σταθεροποίηση της χώρας, με συνέπειες που θα ήταν ιδιαίτερα επιβλαβείς και για την Ελλάδα. Η διαφορά του ονόματος είναι περισσότερο από ένα διμερές θέμα μεταξύ Σκοπίων και Αθήνας.. εγκυμονεί κινδύνους για την κύρια στρατηγική τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της ΕΕ για την «σταθεροποίηση» της περιοχής Μακεδονίας που θα γίνει μέσω της διεύρυνσης και ολοκλήρωσης. Στα πλαίσια του ΝΑΤΟ τον Απρίλιο του 2008 στην Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου, τα Σκόπια υπογράμμισαν την προθυμία για συμβιβασμό σχετικά με το όνομα της χώρας. Ωστόσο, ο συνδυασμός των κινήσεων και από τις δύο πλευρές έχει δηλητηρίασε το περιβάλλον στο οποίο οι συνομιλίες διεξάγονται σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι δύο χώρες είναι ακόμη πιο πίσω σε πρόοδο και από ότι ήταν στις αρχές του 1990. Η Απόφαση της Μακεδονίας το 2007 για την εκ νέου ονομασία των Σκοπίων, του αεροδρόμιου σε Μέγας Αλέξανδρος υπολογίζεται ότι έμοιαζε σαν να ήθελε να προκαλέσει τις ελληνικές ευαισθησίες πάνω στην Ελληνική κληρονομιά. Με το κλείδωμα της Μακεδονίας για την ένταξή της στην ΕΕ, το ΝΑΤΟ, η Ελλάδα φαίνεται να αντιβαίνει στην απόφαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995. δηλαδή να μην γίνει το ζήτημα του ονόματος εμπόδιο στην ένταξη της χώρας σε διεθνείς οργανισμούς. Το γεγονός ότι και άλλα μέλη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ επέτρεψαν να συμβεί αυτό υπονομεύει την Μακεδονική πίστη στη διεθνή καλή θέληση.

Για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και τελικά να επιλύσουμε τη διαφορά ονόματος θα πρέπει να ληφθούν τα ακόλουθα μέτρα:

Τα Σκόπια θα πρέπει να ανακαλέσουν την απόφασή τους να ονομάσουν το αεροδρόμιο Μέγας Αλέξανδρος και να απέχουν από παρόμοιες κινήσεις που μπορούν να προκαλέσουν την Αθήνα?
Στα Σκόπια και στην Αθήνα, θα πρέπει από κοινού να εξετάσουν την ιστορία της περιοχής, με σκοπό να αποφευχθούν τυχόν αναφορές στα αντίστοιχα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσβάλλουν τις εθνικές ευαισθησίες των άλλων?
και οι δύο πλευρές θα πρέπει να επαναβεβαιώσουν την δέσμευσή τους για την Ενδιάμεση Συμφωνία, και μέχρις ότου επιτευχθεί συμφωνία για το όνομα, τα Σκόπια θα πρέπει να χρησιμοποιούν μόνο η προσωρινή μορφή "της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας" σε όλες τις πολυμερείς οργανισμούς, ενώ η Αθήνα θα πρέπει να αποσύρει τις απειλές για βέτο στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ ?
Τα Σκόπια θα πρέπει να δηλώσουν δημοσίως την ετοιμότητά τους να αποδεχθούν την τελευταία πρόταση του μεσολαβητή του ΟΗΕ ότι η "Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας" να είναι το όνομα για όλες τις διεθνείς σκοπούς?
Η Αθήνα θα πρέπει να ανταποκριθεί με την αναγνώριση της εθνικής ταυτότητας και της γλώσσας του βόρειου γείτονά της, όπως "μακεδονική" και την αποδοχή της διαβεβαίωσης των Σκοπίων ότι η χρήση του εν λόγω επίθετου δεν συνεπάγει αποκλειστικότητα ή εδαφική αξίωση πάνω από τη βόρεια ελληνική επαρχία της Μακεδονίας? Και
Το ΝΑΤΟ και τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να ενθαρρύνουν ενεργά την Αθήνα για την απεμπλοκή της ονομασίας από την ενσωμάτωση στους οργανισμούς και να ανταποκριθεί θετικά στην παραχώρηση της προτεινόμενης ονομασίας

INTERNATIONAL CRISIS GROUP

Τον Ιανουάριο η πρώτη συνάντηση Ελλάδας – FYROM στο Δικαστήριο της Χάγης

Για τις 19 Ιανουαρίου προγραμματίζεται η πρώτη επίσημη συνάντηση της Ελλάδας και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, σύμφωνα με δημοσίευμα του σκοπιανού πρακτορείου ειδήσεων (MIA). Στην πρώτη συνάντηση του αντιπροσώπου των Σκοπίων (έχει οριστεί ο υπουργός Εξωτερικών της FYROM κ. Αντόνιο Μιλόσοσκι) με την πρόεδρο του Δικαστηρίου κυρία Ρόζαλιν Χίγγινς και τους αντίκλητους της Ελλάδας (έχουν οριστεί ο πρέσβης Γεώργιος Σαββαΐδης, ο πρέσβης της Ελλάδος στην Ολλανδία Κωνσταντίνος Ράλλης και η κυρία Μαρία Τελαλιάν από τη νομική υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών) αναμένεται να συζητηθούν διαδικαστικά θέματα σχετικά με την εξέλιξη της υπόθεσης. Η κυβέρνηση των Σκοπίων προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο εγκαλώντας την Ελλάδα ότι εμπόδισε την ένταξη της «Μακεδονίας» στο ΝΑΤΟ και άρα παραβίασε την ενδιάμεση συμφωνία του 1995. Η δικαστική διαμάχη των δύο χωρών στη Χάγη αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον δύο χρόνια, ενδέχεται δε να παραταθεί ακόμη και μέχρι το 2014! Είναι προφανές ότι μέχρι την οριστική ετυμηγορία της Χάγης, το ενδεχόμενο να εισέλθει η πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ απομακρύνεται, εάν δεν αναστέλλεται, αφού τόσο η Ατλαντική Συμμαχία όσο και η Κομισιόν έχουν θέσει ως όρο την προηγούμενη επίλυση της εκκρεμότητας της ονομασίας των Σκοπίων. Διπλωμάτες ευρωπαϊκών χωρών στην Αθήνα εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για την τακτική του κ. Νίκολα Γκρούεφσκι, θεωρώντας ότι παρατείνεται η διαδικασία διευθέτησης ενός ζητήματος που πίστευαν ότι θα κλείσει σύντομα. «Μεγάλο λάθος» χαρακτήρισε προσφάτως την προσφυγή των Σκοπίων στη Χάγη και ο βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Μάθιου Μπράιζα, εκφράζοντας παράλληλα την απαισιοδοξία του για το ενδεχόμενο διευθέτησης του Σκοπιανού υπό τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί. Το δικαστήριο της Χάγης αποτελείται από 15 δικαστές (προέρχονται από τη Μεγάλη Βρετανία, την Κίνα, τη Σιέρα Λεόνε, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, τη Γερμανία, τη Σλοβακία, τη Νέα Ζηλανδία, το Μεξικό, το Μαρόκο, τη Ρωσία, τη Γαλλία, την Ιορδανία, τη Βραζιλία και τη Σομαλία). Από τις χώρες καταγωγής των δικαστών μόνο η Γερμανία, η Γαλλία, η Νέα Ζηλανδία και η Σιέρρα Λεόνε δεν έχουν αναγνωρίσει τα Σκόπια ως Δημοκρατία της Μακεδονίας. Το Φεβρουάριο του 2009, η Βρετανίδα πρόεδρος του Διεθνούς Δικαστηρίου κυρία Ρόζαλιν Χίγγινς συνταξιοδοτείται και αντικαθίσταται από τον επίσης Βρετανό κ. Κρίστοφερ Γκρίνγουντ. Ο νέος πρόεδρος του Δικαστηρίου θα προκύψει έπειτα από απόφαση των 15 (με 9ετή θητεία) δικαστών. Εκτός από τη νομική ομάδα που θα αναπτύξει τις απόψεις τους, οι αντίδικοι έχουν δικαίωμα να ορίσουν από έναν –ad hoc- δικαστή με δικαίωμα ψήφου προ της τελικής ετυμηγορίας. Η FYROM έχει ήδη διορίσει τον Κροάτη κ. Μπούντισλαβ Βούκας, ενώ η Ελλάδα επέλεξε ως ad hoc δικαστή τον καθηγητή διεθνούς δικαίου και Ακαδημαϊκό κ. Εμμανουήλ Ρούκουνα.